مقدمه:
جراحی کم تهاجمی بر عکس عمل باز دارای مزایای بسیار زیادی است. سادگی بیشتر در حین عمل، کاهش شدید امکان عفونت وعدم نیاز به برش و بخیه مجدد بافتهای بدن از جمله مزایایی است که باعث افزایش تمایل پزشکان به این نوع اعمال جراحی است. جراح به منظور دسترسی به اعضای داخلی بدن نیازی به بریدن پوست و سایر بافتهای بدن ندارد. تنها با ایجاد چند سوراخ کوچک بر روی بدن، ابزار جراحی وارد بدن شده و تصویر محل جراحی بر روی یک مانیتور نمایش داده میشود.
تجهیزاتی که در این اعمال جراحی مورد نیاز است شامل موارد زیر میباشد:
۱-اینسافلیتور
برای آنکه فضای کافی برای جراحی وجود داشته باشد، با استفاده از سیستم اینسافلیتور گاز CO2 به داخل بدن دمیده میشود و باعث باد شدن شکم و ایجاد فاصله مابین اعضای مختلف بدن میشود. بدین ترتیب امکان حرکت ابزار در داخل بدن میسر میشود.
۲-سیستم نور
واضح است که در داخل بدن هیچ گونه نوری وجود ندارد و کاملا تاریک است. برای مرتفع کردن این مورد یک سیستم نور وظیفه روشن کردن محیط داخلی بدن را بر عهده دارد. نور تولید شده توسط این سیستم از طریق مجموعه ای از فیبرهای نوری باریک که در داخل یک کورد قرار دارند به داخل بدن هدایت میشود.
۳-سیستم تصویر
وظیفه تصویربرداری در داخل بدن انسان و نمایش همزمان بر روی مانتیور را بر عهده دارد. در ادامه این مقاله به ارائه جزئیات این بخش میپردازیم.
سیستم تصویر:
در جراحی کم تهاجمی سیستم تصویر بایستی شرایط را برای جراح درحد امکان به یک جراحی عمل باز نزدیک کند. مواردی شامل آزادی عمل، کیفیت تصویر، سرعت پاسخگوئی و نور محل عمل به هیچ عنوان نباید برای جراح آزار دهنده باشد. برای این موارد در جراحی کم تهاجمی از تجهیزات کاملی به شرح زیر استفاده میشود.
۱-دوربین
دوربین در سیستم تصویر از نوع با رزولیشن و کیفیت بالا و زمان پاسخ پائین است. عدم وجود کیفیت مناسب و تاخیر در عملکرد برای جراح در حین عمل مشکل ایجاد میکند.
۲-سیستم اپتیک
با توجه به شرایط خاص تصویربرداری داخل بدن، دوربین بدون یک سیستم اپتیکی کامل قادر به تصویر برداری نیست. در جراحی غیر تهاجمی با توجه به ابعاد بزرگ دوربین و جلوگیری از احتمال دریافت نویز، امکان قرار دادن دوربین در داخل بدن وجود ندارد. برای این مورد یک عدد لنز مخصوص بر روی دوربین نصب شده و به داخل بدن ارسال میشود. این لنزها بستگی به نوع عمل به دو نوع سخت (Rigid) و منعطف (Flexible) تقسیم بندی میشوند. تصاویر بدن با استفاده از تعدادی فیبر نوری به دوربین منتقل میشود. همچنین این لنز ها محلی برای اتصال کورد نور نیز دارند تا همزمان با انتقال تصویر، نور را نیز به محل جراحی انتقال دهند. قبل از اتصال دوربین به لنز یک عدد کوپلر قرار داده میشود که وظیفه تنظیم دیافراگم و فوکوس را بر عهده دارد. بر روی دوربین نیز یک فیلتر مخصوص رنگ قرار داده میشود که برای بهبود رنگ تصاویر داخل بدن برای دوربین اهمیت دارد.
۳-کنسول
تصاویر ارسالی از دوربین صرفا داده های خام و اولیه بوده و دادههای آن برای نمایش مناسب نمیباشد. دادههای تصویربرداری شده از دوربین به منظور پردازشهای بعدی به کنسول منتقل میشود. در داخل کنسول برخی الگوریتمهای پردازش تصویر، فشردهسازی تصویر، ذخیره سازی و آمادهسازی جهت ارسال به مانیتور انجام میشود.
۴-نمایشگر
نمایشگر یک سیستم تصویر از نوع نمایشگرهای پزشکی است. تفاوت این مانیتورها با مانیتورهای معمولی در نمایش بهبود یافته برای تصاویر پزشکی است. همچنین این مانیتورها از پروتکلهای ارتباطی مخصوص برای تصویر استفاده میکنند که در سیستمهای مولتی مدیا معمولی استفاده نمیشود. وضوح بالای تصویر و همچنین پاسخ دهی سریع نیز از دیگر خصوصیات این مانیتورها است.